Οι αγρότες αγωνίζονται για να ζήσουν

Βρισκόμαστε σε μια περίοδο τέτοιας ρευστότητας που ακόμη και η Ε.Ε. οδηγείται στην άρση του Συμφώνου Σταθερότητας. Η ελληνική κυβέρνηση όχι μόνο στηρίζει αυτήν την επιλογή, αλλά και έσπευσε από τους πρώτους να ενισχύσει με 28 δισ. ευρώ το τραπεζικό σύστημα. Δεν πρέπει να πράξει ανάλογα με το ευπαθέστερο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας, τους αγρότες, όταν μάλιστα η επείγουσα παρέμβασή της για τα δύο πρώτα μέτρα της ενίσχυσης του αγροτικού εισοδήματος και της προστασίας των περουσιακών στοιχείων του αγρότη δεν κοστίζει περισσότερο από 1 δισ. ευρώ;

Οι αγροτικές κινητοποιήσεις της φετινής χρονιάς δεν αποτελούν μόνο μια επανάληψη του αγώνα υπεράσπισης της αγροτικής δραστηριότητας. Είναι κυρίως μια μάχη επιβίωσης ολόκληρου του αγροτικού χώρου.

Ανεξάρτητα από την κλιμάκωση ο τωρινός αγώνας των αγροτών παρουσιάζει εκείνα τα χαρακτηριστικά που εξασφαλίζουν δύο ζητούμενα για όλες τις κινητοποιήσεις, την καθολική συμμετοχή και την κοινωνική συναίνεση. Βέβαια η συγκεκριμένη αναδεικνύει και μια ελπίδα, τη συμμετοχή των νέων αγροτών.

Σε συνεχή πτώση η παραγωγή, η απασχόληση και το εισόδημα
Η αρνητική κατάσταση στον χώρο δεν προέκυψε ξαφνικά κι ούτε οφείλεται αποκλειστικά στις μειωμένες ενισχύσεις της νέας ΚΑΠ. Είναι αποτέλεσμα της έλλειψης συγκεκριμένης εθνικής στρατηγικής, τόσο από τις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ, όσο και της ΝΔ, αλλά και της ανυπαρξίας του συνεταιριστικού κινήματος.

Η πτώση της αξίας της αγροτικής παραγωγής είναι συνεχής και διαρκής, όπως φαίνεται από την εξέλιξη της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας του αγροτικού τομέα στο ΑΕΠ. Στο διάστημα 2004-2007 συρρικνώθηκε σε σταθερές τιμές κατά 24 ποσοστιαίες μονάδες και η συμβολή του στο ΑΕΠ έπεσε από το 5% στο 3%, ενώ ταυτόχρονα το ποσοστό απασχόλησης έπεσε από το 15% του ενεργού πληθυσμού στο 9%? την ίδια βέβαια περίοδο το γεωργικό εισόδημα μειώθηκε κατά 24%, ενώ ο μέσος όρος στην ΕΕ αυξήθηκε κατά 5%.

Ειδικά τη φετινή χρονιά οι αγρότες βρέθηκαν μπροστά σε μια πρωτοφανή πτώση των τιμών των προϊόντων και σε μια κατακόρυφη άνοδο του κόστους παραγωγής με αποτέλεσμα να αδυνατούν να ζήσουν τις οικογένειές τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και σε προϊόντα που είχε ανάγκη η εγχώρια αγορά-όπως είναι τα δημητριακά και τα κηπευτικά- διαμορφώθηκαν τόσο χαμηλές τιμές, που καθιστούσαν ακόμη και τη συγκομιδή από μόνη της ασύμφορη, ενώ την ίδια βέβαια στιγμή τα βλέπουν να πωλούνται στην αγορά σε τιμές πολλαπλάσιες.
Η αποδυνάμωση των αγροτών οδηγεί στην ισχυροποίηση των καρτέλ. Κι ενώ η κυβέρνηση αποδέχεται το δίκαιο των αγροτικών αιτημάτων και ειδικά το μειωμένο εισόδημα, στην ουσία προσπαθεί με επικοινωνιακά τεχνάσματα ν’ αποφύγει τις συγκεκριμένες δεσμεύσεις και να μεταφέρει ακόμη και τη φετινή πτώση στις επιπτώσεις της επερχόμενης χρηματοπιστωτικής κρίσης. Το πακέτο μέτρων που ανακοίνωσε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης αποτελεί πρότυπο αριθμητικών αλχημειών, που στοχεύουν στην πρόκληση σύγχυσης, αφού συνυπολογίζει στο ποσό της στήριξης και τις αποζημιώσεις και ενισχύσεις που έτσι και αλλιώς θα έπαιρναν οι αγρότες τη φετινή χρονιά. Και βέβαια ούτε την κρίση που έρχεται θα αντιμετωπίσει, αλλά ούτε την άμεση ανάγκη ενίσχυσης του εισοδήματος καλύπτει.
Ως απόρροια αυτής της πολιτικής θα δημιουργηθούν εκείνες οι συνθήκες που θα οδηγήσουν τη συγκέντρωση της αγροτικής δραστηριότητας σε λίγα χέρια, αλλά και σε διαρθρωτικές αλλαγές που θα αποσταθεροποιήσουν συνολικά τον κοινωνικό ιστό του αγροτικού χώρου.
Η αδυναμία των αγροτών να καλύψουν τις υποχρεώσεις τους προς τις τράπεζες και τους προμηθευτές θα μεγιστοποιήσουν τις σχέσεις εξάρτησης με τους ισχυρούς του κλάδου. Η συμβολαιακή γεωργία θα επικρατήσει πλήρως με αποτέλεσμα να ενδυναμωθούν τα καρτέλ και οι μικρομεσαίοι αγρότες να οδηγηθούν σε έξοδο από τον χώρο.
Όμως μια τέτοια εξέλιξη θα επιταχύνει τέτοιες διαρθρωτικές αλλαγές στην αγροτική οικονομία, που ενδέχεται να επανεμφανιστούν ακόμη και φαινόμενα φεουδαρχικής λειτουργίας στην ύπαιθρο.
Η Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ κινούνται εκτός πραγματικότητας

Φαίνεται λοιπόν ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει συλλάβει ούτε το μέγεθος της κρίσης που μαστίζει την ελληνική γεωργία, ούτε τις επερχόμενες επιπτώσεις από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση. Την ίδια βέβαια ώρα και η αξιωματική αντιπολίτευση επιδίδεται σε επικοινωνιακού χαρακτήρα προσεγγίσεις που δείχνουν ότι όχι μόνο δεν αναγνωρίζει τις ευθύνες της, αλλά κι ούτε έχει αντιληφθεί την κατάσταση. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε κάθε νέα του εμφάνιση στις αγροτικές περιοχές ο κ. Παπανδρέου παρουσιάζει και καινούργιο πακέτο.

Οι αγρότες θέλουν απτές αποδείξεις και ουσιαστικά κίνητρα για να συνεχίσουν τη γεωργική δραστηριότητα. Οι νέοι για να μείνουν στις ρίζες τους χρειάζονται όχι μόνο επενδυτικές διαρθρώσεις, αλλά και συνθήκες διαβίωσης ανάλογες αυτών των αστικών περιοχών.
Η πρόταση της ριζοσπαστικής αριστεράς
Μια ορθολογική προσέγγιση σήμερα πέραν της άμεσης ενίσχυσης του εισοδήματος της φετινής χρονιάς με στόχο την επιβίωση των αγροτικών οικογενειών πρέπει να στοχεύει επιπλέον στη διασφάλιση της συνέχειας της γεωργικής δραστηριότητας και στη στήριξη της κοινωνικής συνοχής της υπαίθρου.
Τα μέτρα αυτά είναι:
Η άμεση ενίσχυση του αγροτικού εισοδήματος:

Των αγροτών που έχουν εισόδημα κάτω από το αφορολόγητο όριο.
Της φυτικής παραγωγής σε προϊόντα που οι τιμές τους κατέρρευσαν, όπως είναι τα δημητριακά, το βαμβάκι, το λάδι, οι ελιές και άλλα.
Της ζωικής παραγωγής στους τομείς αιγοπροβατοτροφείας και αγελαδοτροφείας.
Αύξηση της επιστροφής ΦΠΑ στο 15% για όλα τα προϊόντα φυτικής και ζωικής παραγωγής.
Αύξηση κατά 50% του επιστρεφόμενου ποσού του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στο πετρέλαιο κίνησης.
Η προστασία των περιουσιακών στοιχείων κάθε αγρότη στα σημερινά επίπεδα:
Πάγωμα κάθε διαδικασίας εκποίησης με πλειστηριασμό περιουσιακού στοιχείου αγρότη για ένα διάστημα, π.χ. δύο χρόνων.
Πάγωμα των χρεών στις Τράπεζες και αναστολή καταβολής δανειακών δόσεων για το ίδιο διάστημα.

Η σταθερότητα και η ανάπτυξη της παραγωγικής διαδικασίας:

• Άτοκα καλλιεργητικά δάνεια για τους μικρομεσαίους αγρότες.
• Μακροπρόθεσμα δάνεια με χαμηλό επιδοτούμενο επιτόκιο, για να γίνουν επενδύσεις στον αγροτικό τομέα.
• Άμεση χρηματοδότηση βασικών έργων υποδομής και βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας της γεωργικής δραστηριότητας.

Η οργάνωση σε νέα βάση του συνδικαλιστικού κινήματος με στόχο την ουσιαστική παρέμβαση στο κύκλωμα εμπορίας των προϊόντων και προμήθειας των εφοδίων. Τέτοιες μορφές μπορεί να είναι οι :

Ομάδες Παραγωγών κατά κλάδο σε επίπεδο Δήμων και Νομαρχιών
Αγροτικοί Σύλλογοι κατά Δήμο

Η στήριξη της κοινωνικής μέριμνας και του τομέα των υπηρεσιών του αγροτικού χώρου:

• Μέτρα κοινωνικής μέριμνας και φροντίδας, ιδιαίτερα υπηρεσιών υγείας, μέριμνας για τα παιδιά και την τρίτη ηλικία, μεταφορών από το χωριό στο πλησιέστερο αστικό κέντρο.
• Δημιουργία και οργάνωση δομών στις Δημόσιες Υπηρεσίες ώστε να υπάρξουν άμεσες και δωρεάν υπηρεσίες στην ύπαιθρο.
• Η ανασυγκρότηση της υπαίθρου μέσα από τη χάραξη και υλοποίηση μιας περιφερειακής πολιτικής που θα έχει ως στόχο τη σμίκρυνση του χάσματος μεταξύ κέντρου και επαρχίας.

Ίσως μερικοί αναρωτηθούν πόσο κοστίζουν οι παραπάνω προτάσεις, πού θα βρεθούν τα χρήματα και πώς θα ξεπεραστεί η ΚΑΠ;
Η απάντηση είναι απλή:

Βρισκόμαστε σε μια περίοδο τέτοιας ρευστότητας που ακόμη και η Ε.Ε. οδηγείται στην άρση του Συμφώνου Σταθερότητας. Η ελληνική κυβέρνηση όχι μόνο στηρίζει αυτήν την επιλογή, αλλά και έσπευσε από τους πρώτους να ενισχύσει με 28 δισ. ευρώ το τραπεζικό σύστημα. Δεν πρέπει να πράξει ανάλογα με το ευπαθέστερο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας, τους αγρότες, όταν μάλιστα η επείγουσα παρέμβασή της για τα δύο πρώτα μέτρα της ενίσχυσης του αγροτικού εισοδήματος και της προστασίας των περουσιακών στοιχείων του αγρότη δεν κοστίζει περισσότερο από 1 δισ. ευρώ;

Για τα υπόλοιπα 5 μέτρα πρέπει να αρχίσει πάραυτα ένας ουσιαστικός διάλογος, αλλά και δεσμευτικός στις προτάσεις του για όλες τις πολιτικές δυνάμεις.

Του Βαγγέλη ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ, μέλους Π.Γ. ΣΥΝ και πρώην βουλευτής Εύβοιας