Οι θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ για την ακτοπλοϊα

Το ζητούμενο είναι όχι μια κερδοσκοπική, αλλά μια κοινωνικά υπεύθυνη, ασφαλής και οικονομικά βιώσιμη ακτοπλοΐα.

1. Η πολιτική μας που προτείνουμε έχει ως αφετηρία της, πρώτο την νησιωτική ιδιαιτερότητα της χώρας μας και δεύτερο την κοινωνική φύση της ανάγκης που καλούνται να ικανοποιήσουν οι ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες. Οι δύο αυτές ιδιαιτερότητες μας επιβάλλουν να οργανώσουμε τις συνδέσεις των νησιών μεταξύ τους και με την υπόλοιπη χώρα στη βάση ενός συστήματος παροχής ενός κοινωνικού αγαθού και όχι της παραγωγής ενός εμπορεύματος με σκοπό το κέρδος. Το ζητούμενο είναι όχι μια κερδοσκοπική, αλλά μια κοινωνικά υπεύθυνη, ασφαλής και οικονομικά βιώσιμη ακτοπλοΐα.
2. Η ακτοπλοΐα αποτελεί το βασικό μέσο ικανοποίησης αυτών των αναγκών αλλά όχι και το μοναδικό. Ένα ολοκληρωμένο σύστημα παροχής των αναγκαίων υπηρεσιών προϋποθέτει: α) ισχυρή ακτοπλοΐα με ταχτικές, προγραμματισμένες, γρήγορες και ασφαλείς συνδέσεις, β) συνέχιση, βελτίωση και μειωμένους ναύλους των αεροπορικών υπηρεσιών και γ) ενθάρρυνση και ενίσχυση της χρησιμοποίησης και άλλων μέσων όπως υδροπλάνα, ελικόπτερα, κλπ κυρίως για την κάλυψη ειδικών αναγκών.
3. Ολο αυτό το σύστημα των πολλαπλών και συμπληρωματικών μέσων απαιτεί ένα ενιαίο κέντρο επιτελικής διεύθυνσης, προγραμματισμού εποπτείας και ελέγχου. Προτείνουμε, για το λόγο αυτό, τη δημιουργία ενός τέτοιου φορέα, ενός Ενιαίου Φορέα Διεύθυνσης, Προγραμματισμού, Εποπτείας και Ελέγχου Συγκοινωνιακών Υπηρεσιών στα Νησιά, ο οποίος θα ενοποιεί το πλήθος των κατακερματισμένων υπηρεσιών που σήμερα ασχολούνται με το αντικείμενο, θα κάνει έγκαιρη διάγνωση των αναγκών και θα εξασφαλίζει την ικανοποίησή τους, με βαρύνουσα συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης των Νησιωτικών Περιοχών.
4. Η ακτοπλοϊκή πολιτική δεν είναι μια αυτόνομη πολιτική αλλά αποτελεί αναπόσπαστο μέρος μιας ολοκληρωμένης πολιτικής για την βιώσιμη ανάπτυξη των νησιών, την οποία και έχει ως αποστολή να υπηρετεί. Συνδέεται στενά με την ανάγκη αναζωογόνησης της ναυπηγικής μας βιομηχανίας με στόχο τη ναυπήγηση νέων πλοίων απ' αυτήν.
5. Σε ό,τι αφορά ειδικότερα την ακτοπλοΐα, προτείνουμε τη δημιουργία ενός Δημόσιου Φορέα Παροχής Ακτοπλοϊκών Υπηρεσιών. Ο φορέας αυτός θα είναι υπεύθυνος για τη ναυπήγηση ή την αγορά πλοίων. Θα έχει, δηλαδή, στην ιδιοκτησία του ένα στόλο πλοίων διαφόρων μεγεθών. Τα πλοία αυτά, θα διαχειρίζεται ο ίδιος όπως συμβαίνει στη Φινλανδία. Ο φορέας αυτός, όμως, μπορεί να αναθέτει τη διαχείριση κάποιων απ΄ αυτά τα πλοία με leasing ή με προγραμματικές συμφωνίες στην τοπική αυτοδιοίκηση, όπως συμβαίνει στη Δανία ή και σε άλλους φορείς όπως εταιρίες λαϊκής βάσης. Σε κάθε περίπτωση, ο φορέας αυτός, ως πρώτιστο καθήκον και αποστολή του θα έχει την εξασφάλιση της κάλυψης των λεγόμενων άγονων γραμμών, της σύνδεσης των νησιών μεταξύ τους και της ρυθμιστικής του παρέμβασης συνολικά στο σύστημα των ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών, με στόχο την εύρυθμη λειτουργία του και την πληρέστερη ικανοποίηση των αναγκών. Οι δημοσιονομικοί πόροι που σήμερα διατίθενται για την επιδότηση εφοπλιστών - πειρατών στις λεγόμενες άγονες γραμμές, οι επιχορηγήσεις στους εφοπλιστές του αναπτυξιακού νόμου που φτάνουν το 40% μιας επένδυσης μπορούν να στηρίξουν ένα τέτοιο σχέδιο δημόσιας παρέμβασης.
6. Με την ύπαρξη ενός τέτοιου δημόσιου φορέα οι ιδιωτικές εταιρίες μπορούν να λειτουργούν υπό τον όρο ότι υπόκεινται σε ένα αυστηρότατο και ελεγχόμενο πλαίσιο κανόνων που να ανταποκρίνεται στον κοινωνικό χαρακτήρα των υπηρεσιών που προσφέρουν και στους κανόνες ασφάλειας που πρέπει να διέπουν τη μεταφορά επιβατών και εμπορευμάτων.
7. Είναι επείγουσα η θεσμοθέτηση και η εφαρμογή μιας χάρτας με τα δικαιώματα των επιβατών, που πρέπει να γίνονται σεβαστά από τους φορείς παροχής συγκοινωνιακών υπηρεσιών. Η χάρτα αυτή, πρέπει να καλύπτει τους επιβάτες σε περιπτώσεις προβλημάτων στην ασφάλεια, καθυστερήσεων, αναβολών δρομολογίων, κακής ποιότητας των υπηρεσιών ή ταλαιπωρίας τους χωρίς δική τους ευθύνη. Πρέπει να προβλέπονται απλοί μηχανισμοί και διαδικασίες αποζημίωσης των επιβατών σε περίπτωση παραβίασης των δικαιωμάτων τους.
8. Ανεξάρτητα από τα τεχνικά μέσα που χρησιμοποιούνται, ο ανθρώπινος παράγοντας είναι ο πιο κρίσιμος για την παροχή επαρκών, ποιοτικών και με ασφάλεια υπηρεσιών. Η ποιότητα και η ασφάλεια της μεταφοράς των επιβατών εξαρτάται σε αποφασιστικό βαθμό από την ασφάλεια και τις συνθήκες εργασίας των εργαζομένων. Σήμερα επικρατούν συνθήκες ακραίας καπιταλιστικής αγριότητας, με τους ναυτεργάτες να λειτουργούσαν σε συνθήκες «επιστράτευσης» μέχρι πριν λίγο καιρό. Πρέπει συνεπώς να διασφαλισθούν με αποτελεσματικό τρόπο οι συνθήκες ασφαλούς εργασίας, η ικανοποιητικής αμοιβής των ναυτικών, ωραρίου. Το Σώμα Επιθεωρητών Εργασίας, μην είναι άγνωστη λέξη μέσα στα πλοία, πρέπει να είναι παρόν σε τακτά διαστήματα σε κάθε πλοίο χωρίς εξαίρεση. Πρέπει να στηριχθεί το Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο που καταρρέει. Πρέπει, τέλος, να εξασφαλισθεί η παροχή ιατρικών υπηρεσιών εντός του πλοίου κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, τόσο για τους εργαζόμενους όσο και για τους επιβάτες, που μπορεί να τις έχουν ανάγκη. Οι παρεχόμενες υπηρεσίες πρέπει να είναι προσβάσιμες στα άτομα με αναπηρία με την πρόνοια όλων των αναγκαίων τεχνικών ρυθμίσεων.
9. Χρειάζεται ο εκσυγχρονισμός και η ενίσχυση των υποδομών τόσο των λιμενικών όσο και των υποδομών για τη σύνδεση των τελευταίων με τα οδικά και τα λοιπά δίκτυα για να είναι ασφαλής, εύκολη και υπό όλες τις καιρικές συνθήκες η πρόσδεση των πλοίων. Το Δ΄ ΚΠΣ πρέπει να αξιοποιηθεί για την εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου προγράμματος εκσυγχρονισμού και αναβάθμισης των υποδομών.
10. Σημαντική διάσταση της πολιτικής που προτείνουμε είναι οι διεθνείς συνεργασίες και συμμαχίες. Το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Φόρουμ, το Κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, οι Ευρωπαϊκές Ενώσεις Ναυτεργατών πρέπει να λειτουργήσουν ως μια δύναμη αγώνων και πίεσης για την πλήρη ανατροπή της πολιτικής και των κανονισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που στηρίζεται στην στήριξη των συμφερόντων του εφοπλιστικού κεφαλαίου, την αναγνώριση του κοινωνικού χαρακτήρα των ακτοπλοϊκών υπηρεσιών και την ενίσχυση της δημόσιας παρέμβασης από τις ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις.