Η ειδική περιβαλλοντική μελέτη για την περιοχή "νατούρα 2000" της Καλλονής

Είναι γεγονός ότι οι κάτοικοι της περιοχής, σε πολύ μικρό βαθμό έχουν αισθανθεί από οικονομική άποψη την παρουσία αυτού του πόρου δίπλα τους και αυτός είναι ο βασικότερος λόγος που κάνει πολλούς από αυτούς να αντιδρούν στην οποιαδήποτε επιβολή περιορισμών σε δραστηριότητες που υποβαθμίζουν το οικοσύστημα.

• Οφείλουμε να διατηρήσουμε και να προστατέψουμε το φυσικό περιβάλλον, γιατί μόνο μέσα σ’ ένα υγιές φυσικό περιβάλλον μπορεί να επιβιώσει το ανθρώπινο είδος.
• Οφείλουμε να δώσουμε τα μέσα για αξιοπρεπή επιβίωση στους αγροτικούς πληθυσμούς γιατί αυτοί είναι το βασικό στήριγμα του αγροτικού χώρου.

Με γνώμονα αυτές τις αρχές ο ΣΥΡΙΖΑ αντιμετωπίζει την ανάπτυξη γενικότερα, αλλά και το συζητούμενο θέμα το οποίο αφορά στην ολοκλήρωση της και θεσμοθέτηση της Ε.Π.Μ για τους υγροβιότοπους του κόλπου Καλλονής, οι οποίοι περιλαμβάνονται στο Ευρωπαϊκό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών “Natura 2000”. Η μελέτη αυτή είχε ανατεθεί στο μελετητή το 1998, είχε φτάσει στο δεύτερο στάδιο το 2000 και ποτέ δεν ολοκληρώθηκε.
Η προτεινόμενη για ειδική προστασία περιοχή περιλαμβάνει ένα εξαιρετικά πλούσιο και ταυτόχρονα ευαίσθητο οικοσύστημα του οποίου ο φυσικός πλούτος είναι πολύτιμος όχι μόνο σε επίπεδο τοπικό και νησιού, αλλά και εθνικό και πολύ ευρύτερο, αφού εντάχθηκε στο ευρωπαϊκό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών.

Είναι επίσης γεγονός ότι οι κάτοικοι της περιοχής, σε πολύ μικρό βαθμό έχουν αισθανθεί από οικονομική άποψη την παρουσία αυτού του πόρου δίπλα τους και αυτός είναι ο βασικότερος λόγος που κάνει πολλούς από αυτούς να αντιδρούν στην οποιαδήποτε επιβολή περιορισμών σε δραστηριότητες που υποβαθμίζουν το οικοσύστημα. Διευκρινίζουμε ότι στο οικοσύστημα περιλαμβάνουμε όχι μόνο τους υγρότοπους που φιλοξενούν κάθε χρόνο τα σπάνια και όμορφα αποδημητικά πουλιά, αλλά και τα νερά του κόλπου με την πλούσια ιχθυοπανίδα – που κι’ αυτή υποβαθμίζεται με γρήγορους ρυθμούς-, όπως και όλη τη γύρω λεκάνη με όλα τα έμβια (φυσικά και τους ανθρώπινους πληθυσμούς) και άβια στοιχεία της.

Η Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη, απαιτείται στις περιπτώσεις αυτές γιατί οι ειδικοί επιστήμονες πρέπει να προσδιορίσουν τους παράγοντες που παρεμβαίνουν βλαπτικά για το οικοσύστημα και να προτείνουν μέτρα για να ελεγχθεί η υποβάθμιση αλλά και για τη σωστή διαχείριση του.
Είναι λοιπόν αυτονόητο ότι η συγκεκριμένη μελέτη πρέπει να θεσμοθετηθεί, ή να συνταχθεί νέα μελέτη που θα θεσμοθετηθεί. Επειδή όμως για τα δύο στάδια της υπάρχουσας μελέτης που έχουν ολοκληρωθεί, όσοι ειδικοί επιστήμονες τα μελέτησαν εκφράστηκαν με πολύ θετικά λόγια, επειδή εξ’ άλλου οι διαδικασίες για τη σύνταξη πρόσκλησης και ανάθεσης εξ αρχής της μελέτης σε άλλους μελετητές, είναι πολύ χρονοβόρες και αρκετά δαπανηρές θεωρούμε ότι το συμφέρον του τόπου υπαγορεύει, οι αρμόδιες αρχές να προχωρήσουν σε ανάθεση της μελέτης στον ίδιο μελετητή. Φυσικά πρέπει να γίνουν μικρές βελτιώσεις και άρση των όποιων υπερβολών σε περιορισμούς που προτείνονται στο προηγούμενο στάδιο, υπό την επίβλεψη της αρμόδιας επιτροπής.
Όμως επί του θέματος των περιορισμών στη δόμηση, οι οποίοι αναμφίβολα είναι ο βασικός λόγος αντίδρασης αυτών που αντιδρούν και θέλουν να αποτρέψουν την ολοκλήρωση της μελέτης, οφείλουμε να διατυπώσουμε ορισμένες θέσεις.

1. Το πνεύμα του νομοθέτη, ο οποίος επέτρεψε την οικοδόμηση στις εκτός σχεδίου πόλεως περιοχές, δεν ήταν η μετατροπή της αγροτικής γης σε οικοπεδική, αλλά η κάλυψη κάποιων αναγκών σε μια παρελθούσα εποχή που η κατάσταση στην Ελλάδα από πολλές απόψεις ήταν διαφορετική. Επέτρεπε δηλαδή ο νομοθέτης και κάποια οικοδόμηση εκτός από την καλλιέργεια.
2. Στην εποχή μας που το οδικό δίκτυο (επαρχιακό και αγροτικό), έχει φτάσει σχεδόν παντού και το αυτοκίνητο έγινε προσιτό σχεδόν σε όλους, αυτή η απηρχαιωμένη χωροταξία έγινε πληγή για το περιβάλλον, για τους φυσικούς πόρους, αλλά και για την ασχεδίαστη πόλη και για την οικονομία και για την αισθητική του ελληνικού τοπίου, το οποίο αποτελεί το «ισχυρό χαρτί» του τόπου μας στον τομέα του τουρισμού.
3. Η διαφύλαξη της εύφορης γης για τις καλλιέργειες και ο σωστός σχεδιασμός των οικισμών, -τέχνη επιβίωσης που ο άνθρωπος γνώριζε και εφάρμοζε μέχρι πρόσφατα-, στην εποχή μας ηττήθηκε από ένα στρεβλό οικονομικό σύστημα, το οποίο κανένα ευοίωνο μέλλον δε φαίνεται να μας προσφέρει, αλλά αντίθετα μας δίνει καταστροφικές επισιτιστικές κρίσεις μέσα στον 21ο αιώνα.
4. Η εκτός οικισμού δόμηση αυξάνει υπερβολικά και τα κόστη για την τοπική αυτοδιοίκηση που καλείται να υποστηρίξει τα σπίτια αυτά τουλάχιστον με οδικό δίκτυο, δημοτικό φωτισμό και με ύδρευση, ενώ τα προβλήματα από τη διάθεση στερεών και υγρών αποβλήτων δεν είναι ευκαταφρόνητα.

Μοναδική μας ελπίδα ανάκαμψη για διαφύλαξη ενός βιώσιμου περιβάλλοντος μένει ο σχεδιασμός του μέλλοντος με επιστημονικά κριτήρια.
Όπως γίνεται σε μελέτες σαν και αυτή για την οποία μιλάμε σήμερα.

Επειδή όμως οι κάτοικοι της περιοχής είναι ο κρίσιμος παράγοντας στη διαχείριση του οικοσυστήματος, μέσα στο οποίο ζουν, οφείλουμε ταυτόχρονα να δούμε πως εξασφαλίζεται γι’ αυτούς η οικονομικά αξιοπρεπής επιβίωση.
Αυτό σημαίνει ότι απαιτούνται πραγματικά προγράμματα στήριξης της οικονομίας της περιοχής. Κατ’ αρχάς της γεωργίας της κτηνοτροφίας και της αλιείας, αλλά και προγραμματισμένη ανάπτυξη των εναλλακτικών μορφών τουρισμού με αξιοποίηση όλων των σχετικών πόρων.

Τα κοινοτικά προγράμματα προβλέπουν ενισχύσεις σε αγροτικές περιοχές εφαρμογής περιβαλλοντικών προγραμμάτων και πρέπει να αξιοποιηθούν πλήρως με παρέμβαση και διαρκή μέριμνα της αυτοδιοίκησης. Μαζί με την ανάθεση της ολοκλήρωσης της Ε.Π.Μ. πρέπει να γίνει ανάθεση μελέτης ολοκληρωμένου σχεδιασμού της ανάπτυξης της περιοχής η οποία θα είναι φυσικά συσχετισμένη με την Ε.Π.Μ. για την ορνιθοπανίδα των υγροτόπων αλλά και την ιχθυοπανίδα του κόλπου. Όλες αυτές οι δράσεις μπορούν να ενταχθούν στο ΕΣΠΑ εφόσον η νομαρχιακή και η τοπική αυτοδιοίκηση τους δώσουν την πρέπουσα σημασία και την ιεραρχήσουν υψηλά στις προτεραιότητες τους
Τέλος πρέπει να πούμε ότι αν η κοινωνία αναγνωρίζει την αξία του φυσικού περιβάλλοντος, δηλαδή του εξωαστικού χώρου, οφείλει να τον προστατέψει από τον οικονομικό μαρασμό, ενισχύοντας ανάλογα αυτούς που τον στηρίζουν, δηλαδή τους αγροτικούς πληθυσμούς. Και αν το ισχύον οικονομικό σύστημα κρατάει μόνιμα την κερδοφορία των εξωαστικών πόρων πολύ χαμηλότερη από αυτή των αστικών περιοχών, τότε πρέπει να δεχτούμε ότι είναι επιβεβλημένη η μεταφορά μέρους των κερδών από τις αστικές περιοχές στην περιφέρεια. Αυτό σημαίνει ότι εκτός από τις αναδιαρθρώσεις απαιτούνται και σωστές επιδοτήσεις όσο ισχύει αυτή η ανισότητα.
Γιατί μόνο στρουθοκαμηλισμός μπορεί να διατηρεί την εντύπωση ότι οι αστικές περιοχές μπορούν να επιβιώσουν μέσα σ’ ένα κατεστραμμένο φυσικό περιβάλλον.

Σχετικός χάρτης: Περιβαλλοντικά προβλήματα Λέσβου